Hindistan, ülke içindeki fiyatların yükselmesi nedeniyle pirinç ihracatını geniş ölçüde yasaklamayı düşünüyor. Bloomberg tarafından yayımlanan bir habere göre, dünyanın en büyük pirinç tedarikçisi olan Hindistan, çoğu pirinç türünün ihracatını yasaklama planını tartışıyor.
Bu adımın, zaten yüksek olan küresel pirinç fiyatlarını daha da artırabileceği belirtiliyor, çünkü bu yasak yaklaşık olarak Hindistan’ın pirinç ihracatının yüzde 80’ini etkileyecek.
Kaynaklara göre, bu yasağın sebebi iç piyasada artan fiyatlar ve hükümetin daha fazla enflasyon riskinden kaçınma isteği. Eğer uygulanırsa, bu yasak yerel pirinç fiyatlarını düşürebilir, ancak küresel maliyetlerde artış riski taşır.
Dünya nüfusunun yarısı için temel besin kaynağı arasında yer alan pirinç, özellikle Asya kıtası için oldukça önemli. Son yayımlanan raporlardan derlenen bilgilere göre, kürsel pirinç arzının yüzde 90’ını, Çin ve Japonya başta olmak üzere Asya’da bulunan ülkeler tüketiyor.
Bununla birlikte Hindistan’daki pirinç üretimi, küresel arzın yaklaşık yüzde 40’ını oluşturması itibarıyla oldukça önemli. Uzmanlar, Hindistan’ın pirinç ihracatını durdurması halinde, gıda piyasasında arz-talep dengesinde ciddi boyutta problemler açığa çıkabileceğini belirtiyor.
Pirinç, Türkiye içinde temel gıda maddelerinin başında yer alıyor. Hindistan’ın olası bir ihracat kısıtlaması durumunda Türkiye’nin nasıl etkileneceği ise merak konusu.
Hindistan Pirinç İthalatında Türkiye İçin Başı Çekiyor
Hindistan’ın hem Asya, hemde dünya geneli için pirinç sektöründe ne kadar önemli bir konumda olduğu, küresel arzın yüzde 40’ını tek başına sırtlanıyor olmasından anlaşılabilir. Peki bu pirinç devi ihracat yasağı getirerek pirinçlerini yabancı ülkelere satmaktan vazgeçerse Türkiye bu durumdan nasıl etkilenir. Siz değerli Kriptokoin okuyucuları için araştırdık.
Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan ve son tarih olarak 2017 yılını da kapsayan “Pirinç Durum Raporu” verilerine göre, Türkiye son 2008 yılından itibaren Hindistan ile olan ticari bağlarını güçlendirmişe benziyor. Bu çerçeve de 2008 yılında Türkiye Hindistan’dan yalnızca 321 ton pirinç ithal ederken, 2016 yılına gelindiğinde bu 22 bin 100 ton seviyesine kadar çıkmıştır. Bağlamda Türkiye’nin pirinç ithalatında 2008 yılında çok düşük bir yer kaplayan Hindistan, 2016 yılında gelindiğinde Türkiye’nin toplam pirinç ithalatının yüzde 40’ını oluşturur konuma gelmişti.
Aslında Türkiye, pirinç ithalatı için Hindistan’a tam olarak bağlı sayılmaz. Özellikle İtalya, Yunanistan, Bulgaristan ve son dönemlerde Tayland, Türkiye’nin pirinç ithalatını karşıladığı diğer ülkeler arasında yer alıyor. Dolayısıyla, herhangi bir ihracat kısıtlaması karşısında, Türkiye’nin dış pazardan pirinç satın almak kapısını çalacağı başka satıcılarda olacak.
Ancak bu durum bahsettiğimiz kadar basit olmayabilir. Hindistan’ın olası bir ithalat kısıtlamasında, küresel arzın yüzde 40’ının ortadan kaybolacağını varsayarsak, Türkiye dahil bütün pirinç ithalatçısı olan ülkeler, pirinç ihracatçısı olan ülkelerin mallarına talep etmeye başlayacaklar. Dolayısıyla, arz talebin altında kalacağı için ve hızlı talep artışı pirinç satıcılarının kar güdüsünü uyandıracağı için, fiyatlar yükselecek. Özellikle gelecekte böyle bir durumla karşılaşılması durumunda, pirinç fiyatlarının hızla artacağını söylemek pekte yanlış olmayacak.
Türkiye’nin özellike 2023 yılının ilk 5 ayında Hindistan ile olan gıda ve bunun özelinde pirinç ticareti ise oldukça hacimli bir şekilde artmaya devam ediyor. Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu tarafından TÜİK baz alınarak hazırlanan verilere göre, Türkiye miktar bazında 2023 yılının ilk 5 ayında 282 bin ton pirinç ithal ederken, Hindistan bu sıralamada 2. sırayı aldı. 1. sırada ise Tayland yer alıyor.
Bununla birlikte tutar bazında Türkiye 2023’ün ilk 5 ayında 184 milyon dolar seviyesinde bir pirinç ithalatı gerçekleştirken, bu tutarım yüzde 17,39’u Hindistan’dan yapılan pirinç ithalatlarını kapsıyor. İlk sırada ise yine Tayland var.
Türkiye’nin yıllara göre düzenlenmiş pirinç ithalatına tutar bazında bakacak olursak, hem fiyatlardaki dalgalanmaların hem de iç üretimin değişkenliğine göre tutarın zaman zaman artıp azaldığını söylemek mümkün.
Türkiye’nin pirinç ithalı tutarı. Dolar bazında (Milyon)Aslında tablodan Türkiye’nin pirinç ithalatını nasıl çeşitlendirdiği ve yüzünü Avrupalı satıcılardan Asyalı satıcılara nasıl döndüğünü görmek mümkün. Bu çerçevede, Asya’da yaşanacak olan kritik gelişmeler, Türkiye’nin temel gıda malzemelerinden olan pirinç için oldukça önemli. Bununla birlikte Asya, özellikle yatırımcılar tarafından, bölgedeki ülkelerin birbirleri ile olan sıkı bağları sebebiyle, bir bütün olarak kabul gördüğünden, Hindistan’da yaşanacak bir pirinç krizinin, başta Asya’ya, ardından da Avrupa’ya hızla sirayet etmesi beklenebilir.
Ne kadar Avrupa genel olarak pirinç tüketiminde yüksek bir paya sahip olmasalar da, pirinçin küresel bir gıda emtiası olduğunu ve borsa aracılığı ile alınıp satılabildiğini hatırlatmakta fayda var. Yani aslında iş yalnızca gıda boyutu ile değil, yatırım boyutuyla da oldukça kritik.
Enflasyon üzerinde baskı yaratabilir
Hindistan’ın henüz pirinç ihracatını kısıtlamaya yönelik aldığı net bir karar yok ancak olası bir kısıtlama dahilinde hem Türkiye’de hemde Asya’da gıda enflasyonunun tekrar yükselişe geçmeyeceğini söylemek zor. Özellikle pirinci temel gıda maddesi olarak tüketen ve evinden eksik etmeyen Asya v Türk halkı, pirinç fiyatlarındaki artıştan etkilenebilir. Bununla birlikte, iktisat bilimi gereğince temel gıda maddelerinin fiyat esnekliğinin kısman daha düşük olduğunu varsaydığımız için, fiyatlardaki artışa rağmen pirinç tüketimde bir azalışı öngörmekte ayriyeten zor olabilir.
